DI TENGAH-TENGAH KRISIS, MALAYSIA HIMPUN ASEAN KE ARAH KEAMANAN DAN BANTUAN DI MYANMAR

Oleh Wan Muhammad Aslah Wan Razali

KUALA LUMPUR, 8 April (Bernama) -- Gencatan senjata sementara di Myanmar, yang diisytiharkan di tengah-tengah krisis kemanusiaan yang dahsyat berikutan gempa bumi baru-baru ini, menawarkan peluang penting untuk usaha bantuan dan berpotensi meletakkan asas untuk keamanan jangka panjang, peluang yang sedang diusahakan Malaysia sebagai Pengerusi ASEAN.

Malaysia telah muncul sebagai pemain utama dalam menggembleng tindak balas kemanusiaan dan diplomatik ASEAN.

Berikutan gempa bumi berukuran 7.7 magnitud yang melanda tengah Myanmar pada 28 Mac, Menteri Luar Datuk Seri Mohamad Hasan mengetuai misi kemanusiaan ke kawasan yang terjejas, mengesahkan solidariti dan komitmen ASEAN terhadap keamanan.

Misi itu, yang diselaraskan bersama dengan Thailand, menghantar 15 tan bantuan kemanusiaan, menjanjikan bantuan RM10 juta, dan mengerahkan 50 anggota pasukan SMART untuk operasi mencari dan menyelamat.

Lebih penting lagi, Malaysia menggunakan peluang itu untuk mencadangkan lanjutan gencatan senjata, yang kini akan berakhir pada 22 April, menggesa semua pihak di Myanmar untuk menegakkan gencatan senjata demi pemulihan kemanusiaan.

"Gencatan senjata adalah satu peluang penting, dan kepimpinan Malaysia dalam ASEAN mencerminkan harapan yang lebih luas bahawa saat jeda ini boleh membuka jalan ke arah dialog politik inklusif," kata pakar pertahanan Universiti Pertahanan Nasional Malaysia (UPNM) Dr Nor Aishah Hanifa.

Beliau menyatakan bahawa gempa bumi dan kesannya boleh menjadi titik perubahan jika pelaku politik meletakkan kelangsungan hidup rakyat di atas agenda mereka sendiri.

"Malaysia memainkan peranan yang halus tetapi penting. Sebagai Pengerusi ASEAN, kita tidak campur tangan, tetapi kita menggalakkan. Inilah inti pati diplomasi ASEAN," katanya kepada Perkhidmatan Berita Antarabangsa Bernama.

Nor Aishah menegaskan bahawa pendekatan Malaysia mengimbangi komitmen kemanusiaan yang teguh dengan menghormati kedaulatan Myanmar, sejajar dengan Konsensus Lima Perkara ASEAN dan prinsip tidak campur tangan yang telah lama wujud.

Beliau merujuk kepada mesej diplomatik Malaysia, menggunakan istilah seperti "mengalu-alukan" dan "mencadangkan", sebagai tanda kepimpinan yang berhati-hati dan berprinsip.

Sambil mengakui kerapuhan gencatan senjata, beliau berkata tindakan Malaysia mencerminkan hasrat kolektif ASEAN untuk mempromosikan keamanan.

"Sumbangan kita adalah berdasarkan kemanusiaan. Kita tidak cuba mempengaruhi masa depan politik Myanmar, tetapi kita menyatakan solidariti dalam keluarga ASEAN."

Kepimpinan kemanusiaan Malaysia, terutamanya di bawah beban Pengerusi ASEAN, telah menghidupkan semula secercah harapan bahawa gencatan senjata sementara ini mungkin dilanjutkan dan, akhirnya, membentuk asas kepada perdamaian yang lebih luas.

"Walaupun cabaran sangat besar, ASEAN, di bawah pentadbiran Malaysia, telah menunjukkan bahawa ia boleh bertindak balas dengan tegas semasa krisis. Langkah seterusnya mestilah menterjemahkan momentum ini kepada dialog berterusan dan usaha damai inklusif," kata Nor Aishah.

Walau bagaimanapun, tidak semua penganalisis serantau optimistik.

Profesor Dr James Chin dari Universiti Tasmania berkata walaupun kepimpinan Malaysia patut dipuji, prospek keamanan tulen kekal suram tanpa pengaruh antarabangsa yang lebih besar.

"Terdapat banyak pengumuman gencatan senjata selama ini. Tiada yang bertahan kerana tentera Myanmar tidak melihat keamanan sebagai pilihan sebenar," katanya.

 Chin memberi amaran bahawa tanpa komitmen yang boleh dikuatkuasakan, gencatan senjata selalunya merupakan jeda taktikal dan bukannya langkah ke arah perdamaian.

Namun, beliau mengakui bahawa usaha Malaysia menandakan harapan ASEAN untuk trajektori yang berbeza, walaupun kekangan masih ada.

"Malaysia melakukan apa yang mungkin dalam rangka kerja ASEAN. Tetapi melainkan rantau ini bersedia untuk melakukan lebih banyak lagi...seperti mempertimbangkan pilihan pengaman…usaha tersebut mungkin tidak mencukupi untuk menghentikan penderitaan yang berterusan," tambahnya.

-- BERNAMA